Flora en Fauna
Flora en fauna
Het ca 145 ha grote golfterrein van Het Rijk van Nijmegen bevat verschillende biotopen en specifieke habitats. Samen met de wijze van gebruik en beheer, ecologisch een terrein met een grote biodiversiteit. In recent verleden al door ondergetekende weergegeven in de boeken 'RIJK aan VOGELS' en 'INSECTEN RIJK'.
Waarnemingen van alles aspecten met betrekking tot flora en fauna worden op gezette tijden binnen deze website weergegeven om onze leden hiervan kennis te laten nemen.
Voor meer aspecten van flora en fauna algemeen op golfbanen, verwijs ik ook graag naar: http://www.golfbaanhandboek.nl/onderdeel/natuur
Roofvogels op Het Rijk van Nijmegen
Op onze golfbaan komen heel veel vogelsoorten voor. In mijn boek, “Rijk aan Vogels” – Committed to birds – Groesbeek, 2015, beschrijf ik 48 soorten broedvogels/standvogels en 61 gastvogels op Het Rijk van Nijmegen waargenomen. Hierbinnen is een kleine groep van jagende vogels, de roofvogels. Op onze baan overwegend vlees etende soorten die hun prooi op de grond of in de lucht vangen. Vaak worden ze daarbij lastiggevallen door kraaien of eksters.
Foto: Hoog in de lucht schroevende buizerd, lichte vorm, lastiggevallen door een zwarte kraai.
Bijna dagelijks kunnen de golfers op Het Rijk van Nijmegen 2 soorten waarnemen, soms zelfs 3, een enkele keer 4. Hiervan is de ‘altijd’ aanwezige buizerd de grootste en de torenvalk de kleinste. Daartussen zitten de sperwer en de havik. Naast deze roofvogels zijn er ook uilensoorten aanwezig, maar daar later meer over.
Foto links: Een schroevende buizerd, rechts een biddende torenvalk.
Foto links: Sperwer in de vlucht, rechts een havik in de vlucht.
Buizerd
Foto: Buizerd in alarmfase tijdens de vlucht.
Ook al zie je de buizerd niet direct, hij kan ergens stil op een boomtak of afstandspaal zitten of tot honderden meters op de thermiek boven je schroeven, horen doe je hem direct. Het miauwende geluid is van verre hoorbaar en opvallend.
Foto links: Buizerd strekt zijn vleugels op teeinformatiebord, rechts zittend op de uitkijk op een afrasteringspaal.
Foto links: Buizerd op de uitkijk, zittend op het hek. Rechts hoog schroevend in de lucht op de thermiek.
In zithouding is deze grote roofvogel tot wel 58 cm, vliegend is de spanwijdte tot wel 140 cm. Ze komen in veel kleurschakeringen voor, van donkerbruin tot bijna wit. Het vliegbeeld is met brede vleugels, brede afgeronde staart en korte hals.
Foto links: Buizerd op de uitkijk zittend op een afrasteringspaal, rechts vliegend langs de bosrand.
Foto: Schrikreactie van buizerd in de vlucht.
De onderkant vaak wit gevlekt maar dat varieert sterk per individu. De soort was lange tijd broedvogel op het golfterrein in het Villabos, nu is het nog een zekere standvogel. Niet dat het biotoop ongeschikt is, maar er zijn de laatste jaren nogal wat bomen in het Villabos door stormen en snoei verdwenen.
Het voedsel is gevarieerd maar bestaat uit overwegend aas, maar ook jonge of zieke vogels en zoogdieren. Ook vangen ze op de grond wel muizen en mollen, regenwormen, kikkers, rupsen of kevers.
Foto's links en rechts: Buizerd met pas gegrepen muis of mol en neemt deze mee naar een rustige plek om op te peuzelen.
Foto: Buizerd met zojuist gevangen kikker in de vlucht naar een rustige plek om op te peuzelen.
Torenvalk
Foto: Torenvalk zittend op de uitkijk op een afrasteringspaal.
De torenvalk is nagenoeg de kleinste van de vier soorten roofvogels op onze golfbaan. In het verleden ook aanwezig als broedvogel, in een nestkast.
Foto: Torenvalk in speciaal voor deze soort gemaakte nestkast.
Bijna dagelijks is deze fraaie valkensoort jagend waar te nemen en dat doet ze door al biddend in de lucht te hangen, vooral op de lussen Noord en Oost die iets opener zijn.
Bij waargenomen prooi zakt ze al biddend enkele keren dichter naar de grond om vervolgens naar beneden te duiken en met de prooi in een poot weg te vliegen naar een tak of paal om daar op te peuzelen.
Foto's: Links torenvalk op de uikijk vanaf een richtingpaal en rechts vanaf een dakonderdeel.
Vaak ook zit ze in een boomtop opzoek naar aanwezige prooi in de buurt en het is niet uitgesloten dat je een paartje gelijktijdig waarneemt in de baan.
Foto: Twee torenvalken actief met elkaar, op de grond (in de rough naast de fairway).
Deze valk is 30-35 cm groot en heeft een spanwijdte van 65-80 cm. Het vliegbeeld, puntige smalle vleugels, slanke lange staart en korte nek. De bovendelen van zowel mannetje als vrouwtje zijn roodbruin, bij het mannetje de buik- en borstdelen zwart gevlekt, bij het vrouwtje dwars gestreept. De staart is voorzien van donkere banden.
Foto's: Links torenvalk in de vlucht, rechts biddend. Duidelijk is de roodbruine bovenkant en gebandeerde staart te zien.
Ze jagen met name op muizen (woelmuis, spitsmuis, veldmuis), maar ook op mollen, grote kevers of soms een vogeltje.
Foto: Torenvalk met gevangen mol.
Sperwer
Ook de sperwer is standvogel op onze golfbaan en jaagt op alle lussen, maar ook binnen de bospercelen nabij de Villa en achter het clubhuis. Veelal zit deze roofvogel verscholen tussen de takken van een boom het jachtterrein af te speuren.
Foto's: Links en rechts, verscholen tussen de boomtakken loert de sperwer op voorbij komende prooi.
Waar de grootte varieert tussen 30 – 40 cm is het vrouwtje duidelijk groter dan het mannetje. Het vliegbeeld is korte, afgeronde vleugels en lange, recht afgesneden staart. Opvallend kenmerk is de dwars gestreepte borst en buik en de gebandeerde staart.
Foto: Sperwer in de vlucht, duidelijk zichtbaar de banden op lijf en staart.
Het is een uiterst wendbare jager die achter zijn prooi aanvliegt tot tussen struiken en bomen. In de lucht worden de zweefvluchten afgewisseld door enkele snelle vleugelslagen.
Foto's: Het vrouwtje van de sperwer schuwt ook geen particuliere tuinen om op huismus, koolmees of merel te jagen.
Ze patrouilleren vaak in dezelfde omgeving volgens een vast patroon, waarbij het vrouwtje voorkeur heeft voor meer open terrein, het mannetje voor meer gesloten terrein. De prooi bestaat voornamelijk uit kleine vogels, maar ook Turkse tortel, houtduif, holenduif en postduif wordt ‘geslagen’. Na de consumptie resteert op de fairway of elders veelal een grote cirkel vol losse veren.
Foto: Sperwer in de vlucht.
Havik
De havik is geen standvogel maar een vrij regelmatige bezoeker, het jaarrond. Afkomstig uit de bossen van het Reichswald of de Groesbeekse bossen jaagt deze bezoeker vaak vrij hoog boven het golfbaanterrein. Soms ook samen vliegend met de buizerd.
Foto: Jagende havik lastiggevallen door een zwarte kraai.
Ook hier is het vrouwtje groter (55-60 cm met spanwijdte 110-125 cm), dan het mannetje (50-55 cm, spanwijdte 90-105 cm.) Ze lijkt in de vlucht op een grote sperwer.
Foto's links en rechts: Vliegende havik-vrouwtjes.
Foto: Havik verscholen tussen de takken van bomen, de omgeving scherp in de gaten houdend.
Jaagt onstuimig achter vogels aan waarbij ze met grote behendigheid tussen bomen en struiken door manoeuvreert. Kan ook goed verscholen tussen de takken op de uitkijk zitten voor voorbij vliegende prooi. Deze prooi bestaat uit bosvogels als gaai, houtduif, kraaien, spreeuw, lijsters en ook postduiven, op de grond zelfs een konijn of haas. En ook hier resteert vaak een veld bezaaid met veren.
Incidentele bezoekers
Naast genoemde vier soorten roofvogels kunnen we af en toe genieten van incidentele bezoekers die vanuit aangrenzende natuurterreinen ons golfterrein komen bezoeken of op hun doorreis passeren. Zo zijn al eens waargenomen de boomvalk, slechtvalk, wespendief, ruigpootbuizerd, rode wouw, zwarte wouw en zelfs de bruine kiekendief.
Foto links: Een passerende bruine kiekendief. Foto rechts: Een overvliegende slechtvalk.
Foto links: Een overvliegende wespendief. Foto rechts: Een overvliegende zwarte wouw.
Foto: Een passerende rode wouw, vermoedelijk uit het Reichswald.
Een kick voor elke vogelliefhebber!
Luister, kijk en geniet!
De kraaienfamilie
Zoals nagenoeg alle golfbanen in Nederland kent ook onze golfbaan bewoners uit de kraaienfamilie. Veelal bekend van de zwarte kraai en de kauw en zoals wordt gebruikt, “zo zwart als een kraai”, meestal zwart van kleur.
Foto's: links zwarte kraai en rechts kauw.
Foto: zwarte kraai in de vlucht tijdens het pesten van een buizerd - vleugeltip linksonder.
Maar de kraaienfamilie kent 128 soorten en hiervan komen er slechts 7 voor op onze golfbaan, waarvan 1 regelmatige passant, de raaf en 1 slechts incidenteel, de roek en 1 slechts bij strenge winters, de bonte kraai. De andere er voorkomende familieleden die niet zwart zijn, zijn de ekster en de gaai (vroeger Vlaamse gaai).
Foto's: links raaf en rechts bonte kraai.
Foto: roek met kenmerkende naakte snavelwortel.
Foto's: links ekster en rechts gaai of Vlaamse gaai.
Foto's: de gaai is wel de meest fraai gekleurde van de familie.
Terwijl de hele familie behoort tot de orde van de zangvogels, zullen we ze maar weinig horen zingen of fluiten, maar wel lawaai makend door te kraaien, te krassen of te schetteren.
Deze overwegend fors gebouwde vogels zijn omnivoor en vreten dus van alles wat door de baan te vinden is, van vruchten en zaden, insecten en larven tot eieren en jonge vogels en dieren, soms zelfs al grotere jonge konijnen. Maar verder ook van kadavers en uit afvalbakken of zelfs uit golftassen (brood, koek etc.). Soms wordt een golfbal, aangezien voor een ei, meegenomen!
Foto's: links en rechts zwarte kraai met gevangen jong konijn.
Foto: zwarte kraai met gekaapte golfbal, vermoedelijk aangezien voor een ei.
De zwarte kraai richt veelvuldig grote schade aan op de baan door tijdens het zoeken naar bodeminsecten (emelten, engerlingen, ritnaalden, wormen e.d.), hele plukken gras uit te trekken. Dit in tegenstelling tot de spreeuwen die hun snavel in de grond duwen.
Foto: schadebeeld fairway na bezoek van zwarte kraaien.
Op onze golfbaan komen de zwarte kraai, ekster en gaai voor als broedvogel met een eigen nest van takken in boomtoppen en de kauw als holenbroeder in een door andere vogels of anders ontstaan hol, gat of spelonk.
Foto's: links nestelende zwarte kraai en rechts nestelende ekster.
Foto: ekster met bouwmateriaal voor het nest.
De grootste vertegenwoordiger van de familie, de raaf, wel als broedvogel in ons land bekend, komt slechts solitair ‘overvliegen’, net als de opvallende, grote roek die dat in kolonieverband doet. Bijna alle soorten komen bepaalde tijden in grotere groepen of hele kolonies voor.
Foto's: links meerdere ekster en rechts meerdere kauwtjes bij elkaar. Veelal na het broedseizoen.
Foto: een kolonie kauwtjes in de vlucht.
Kijk, luister en geniet!
Zebrarupsen weer actief.
Ze zijn er weer, de gestreepte geelzwarte rupsen op het nu bloeiende Jakobskruiskruid, op alle lussen van onze golfbaan in de rough. Deze geel bloeiende kruiskruidplanten die wel tot een meter hoog kunnen worden, vallen met name nu, na de lange droogteperiode op en steken rijk geel bloeiend boven het dorre gras uit. Vooral te spotten op NB hole 11 en hole 14, Noord 2 en 4 en 5 en op Zuid 6 en 9.
(Foto's: Boven en onder Jacobskruiskruid.)
In 2021 was er door het hele land een explosieve groei van deze plant in de weg- en slootbermen en elders en destijds ook op het Rijk van Nijmegen. Maar eigenlijk zijn ze er elk jaar weer opnieuw.
De planten vormen de waardplant voor de rupsen van de Sint-jacobsvlinder. Dit is een dagactieve nachtvlinder die van half april tot en half augustus vliegt. Een kleine donker grijze, zwart ogende vlinder met twee rode lengtestrepen langs de voorvleugels en rode vlekken (bloeddrupjes), op de achterrand van deze voorvleugels. Tijdens de vlucht vallen de karmozijnrode achtervleugel op die in zithouding worden afgedekt.
(Foto's: Links en rechts Sint-jacobsvlinder op grashalm.)
Het Jacobskruiskruid is giftig en wordt door de kolonies zebrarupsen (geel met zwarte banden), helemaal kaal gevreten. Door dit gif zijn zowel de rupsen als de vlinders giftig en voor de meeste dieren niet te eten.
(Foto: Kolonie rupsen van de Sint-jacobsvlinder op waardplant Jacobskruiskruid.)
(Foto's: Links en rechts rups van de Sint-jacobsvlinder op Jacobskruiskruid.)
Bij wat minder nauwkeurig waarnemen is de Sint-jacobsvlinder wel te verwarren met de vaak op distels voorkomende Sint-jansvlinder, ook een dagactieve nachtvlinder. Deze vlinder is groenachtig zwart en heeft drie paar rode vlekken op iedere voorvleugel en de achtervleugels zijn in de vlucht ook karmozijnrood. De geelzwarte rupsen van deze vlinder hebben geen zwarte strepen maar zwarte vlekken op elk geel segment. Waardplant voor deze rupsen is Gewone rolklaver.
(Foto's: Links en rechts de Sint-jansvlinder op akkerdistel.)
(Foto: Gewone rolklaver, waardplant voor de rupsen van de Sint-jansvlinder.)
Kijk, luister en geniet.
Witte pannenkoeken (Vlier – Sambucus nigra) en zwevende rupsen (Stippelmot)
Opvallende verschijningen door de baan, zijn in deze periode de grote witte bloemschermen van de Gewone vlier (Sambucus nigra), uit de Muskuskruidfamilie (Adoxaceae). Hoofdzakelijk te vinden in de struweelranden en bosschages langs de diverse holes op voornamelijk de NB, de oudere holes van N en O en op Z.
(Foto: Bloemscherm als grote pannenkoek van de Vlier - Sambucus nigra.)
De struiken, binnen ons land bekend met vele streeknamen, kunnen wel tot over de 5 meter hoog worden. De momenteel bloeiende struiken bevatten grote, witte, sterk geurende schermen die bijna vlak zijn en als pannenkoeken op de struiken zitten. Hierover gesproken, zowel deze witte tuilen als de bessen worden wel gebruikt om er drankjes of jam van te maken. En de schermen, ja deze worden ook wel gebruikt in pannenkoeken. De groene delen van de plant zijn giftig (cyaan) en worden ook nauwelijks door dieren gegeten.
(Foto's: Links en rechts bloeiende vlierstruiken in de struwelen en bosschages.)
(Foto: Kenmerkend beeld van de momenteel bloeiende Vlier in de bosschages door de baan.)
De in juni en juli bloeiende vlieren worden druk bezocht door allerlei insecten die voor de bestuiving zorgen. Ook diverse soorten vlinders, vooral nachtvlinders en dagactieve nachtvlinders, waaronder spanners en stippelmotten, bezoeken de bloesem. Na de zomer verschijnen de bessen (botanisch gezien steenvruchten), die in september en oktober rijpen en die weer geschikt zijn voor diverse vogelsoorten.
(Foto: Stippelmot, hier op Jacobs-kruiskruid.)
Opvallend zijn ook de bladeren die niet uit één stuk bestaan, maar uit meerdere blaadjes, vijf of zeven (oneven geveerd). In een periode als deze waar de stikstofdiscussie hoog opwaait, is wel aardig te weten dat de vlier een stikstofminnende plant is en wel als stikstofindicator wordt aangemerkt.
Zwevende rupsen van de stippelmot
(Foto: Neerdalende rupsen van de Stippelmot, langs lange spinseldraden.)
Ook in deze periode van het jaar en nagenoeg bekend bij iedere oplettende golfer, zijn de enorme spinselnesten in struiken als de kardinaalshoed (Euonymus) en meidoorn (Crataegus). En juist nu kruipen de volgevreten en volgroeide rupsen uit hun spinselnesten en laten zich via lange, in de wind zwevende spinseldraden naar de grond zakken.
De bosschage tussen de start-tees van NB en N zijn zelfs deels door de marshalls met pionnen en lint afgezet, zo veel zitten er daar. Maar wees gerust, ze doen geen kwaad en het zijn géén eikenprocessierupsen. Het zijn de rupsen van de spinselmotvlinder of Stippelmot, een kleine witte vlinder met zwarte stippen (zie eerdere foto boven).
(Foto's: Links een met spinselnesten bezette struik en rechts de neerhangende, zwevende spinseldraden met rupsen.)
Kijk, luister en geniet!
Goudgele golfbaan
In de tijd van armere gronden bloeiden er in ons land op veel plaatsen de brem, ook wel ‘gewone brem’ of ‘bezembrem’ genoemd (Cytisus scoparius). Een struik die wel tot 2 m hoog kan worden en behoort tot de op twee na grootste plantenfamilie, de vlinderbloemigen.
(Foto: Gele brem langs het ruiterpad op Oost 7.)
Het Rijk van Nijmegen is nog betrekkelijk jong en voorheen was het landbouwgrond waarop géén brem stond. De huidige op de golfbaan voorkomende planten zijn dus aangeplant en mogelijk ook door zelfzaaing ontstaan. Momenteel staan ze volop in bloei en zijn veel plekken goudgeel gekleurd door deze fraaie struiken. En de bloei duurt tot begin zomer – juni - met soms een 2e bloei in de herfst.
(Foto's: Links het agrarisch landschap vóór de aanleg van rechts, de golfbaan Het Rijk van Nijmegen.)
Wat de biodiversiteit betreft is de brem een voedselbron voor specifieke insecten, dit mede door de gesloten aard van de bloemen en de geringe aanwezigheid van nectar. De sterkere en zwaardere hommels kunnen de bloemen ‘kraken’ en worden vervolgens bestookt met stuifmeel. Dit is noodzakelijk voor de bevruchting van de brembloemen, waarbij ook enkele soorten wilde bijen en soms honingbijen aan bijdragen. Aan vlindersoorten zijn het met name vertegenwoordigers van de spanners die deze bloemen bezoeken. Voor de golfers is het vooral een prachtig gezicht!
(Foto: Gele brem aan de toegang tot Noord 3, passage Postweg.)
(Foto: Gele bremstruiken in de rough tussen Oost 5 en de Zevenheuvelenweg.)
(Foto: Gele bremstruiken aan het ruiterpad en op Oost 7.)
(Foto: Gele brembosjes aan de voet van de tee op Noord 5.)
(Foto: Gele brembosjes aan de voet van de tee op Noord 5.)
(Foto: Diverse struiken gele brem langs de tees van Noord 3, met daarin een witte brem.)
In tegenstelling tot de geelbloeiende soort, is de witte brem (Cytisus multiflorus), géén autochtone soort maar oorspronkelijk afkomstig van het Iberisch schiereiland. Op enkele plaatsen door de baan is deze soort ook aangeplant en staat nu ook in volle bloei. Niet te verwarren met de momenteel ook wit bloeiende meidoorn struiken (Crataegus spec.).
(Foto's: Op enkele plaatsen is een witte brem, een niet autochtone soort toegepast.)
(Foto's: Ook bloeiend (wit) in deze periode is de meidoorn - Crataegus.)
Kijk, luister en geniet!
Herman Berteler
Geslaagde Vogelteldag Rijk van Nijmegen
De op zaterdag 6 mei 2023 gehouden Nationale Golfbaan Vogelteldag op Het Rijk van Nijmegen, mag in alle opzichten een zeer geslaagde teldag worden genoemd. Niet alleen het weer was fraai, ook het door Het Rijk verzorgde ontbijt was uitstekend en vooral het aantal deelnemende leden, 18 in totaal!
Onder bezielende leiding van Freek Snel (greenkeeper), werd het golfterrein in bijna 2,5 uur doorkruist en werd op diverse punten stilgestaan bij ‘beeld en geluid,’ van de aanwezige vogels, naast de zich ook vertonende konijnen en eekhoorns.
(Foto's: Links en rechts de rode eekhoorn of Europese rode eekhoorn.)
(Foto: Het Europees konijn.)
Tussendoor werd er ook nog een kleine demonstratie bunker-harken gegeven!
In het clubhuis werd nadien, onder het genot van een goed bakje koffie en heerlijke broodjes, de balans opgemaakt en konden de deelnemers de som van 48 vogelsoorten tot zich nemen (later op de dag nog uitgebreid met 1 soort tot 49 in totaal).
(Foto: Het bunker harken is een kwestie van egaliseren!)
Hieronder een kort fotoverslag van enkele waargenomen soorten.
(Foto's: Links de vink, mannetje en rechts een witte kwikstaart.)
(Foto's: Links en recht mannetje zwartkop. Vrouwtjes hebben een bruin kopje.)
(Foto: Een grote lijster.)
(Foto's: De groep vogeltellers onderweg vanaf het clubhuis over de NB, richting Oost.)
(Foto: Een van de kleine zangers met een prachtige zang, de tuinfluiter.)
(Foto's: Links een pimpelmees en rechts de altijd in de lucht verblijvende gierzwaluw.)
(Foto's: Ook meetellend deze overvliegende Nijlganzen links en grauwe gans rechts.)
(Foto: De zang van deze tjif-tjaf is simpel, nl. gelijk aan z'n naam, tjif-tjaf.)
(Foto's: De wandeling gaat verder over Noord en Oost, om de Koekoek en terug richting clubhuis.)
(Foto: De zwarte kraai, met zeker 4 broedende paren, houdt de bezoekers goed in de gaten.)
(Foto's: Fraai in beeld en geluid is de grasmus, links en rechts zingend vanaf een hoog punt, maar ook tijdens zijn vlucht, zie links en rechts onder.)
(Foto: Altijd fijn om te zien, de kleurrijke en tropisch aandoende putter.)
(Foto: Voor elke vogelliefhebber een diamantje, de boompieper.)
Een in alle opzichten geslaagde Nationale Golfbaan Vogelteldag 2023 op Het Rijk van Nijmegen in Groesbeek.
Herman Berteler: Kijk, luister en geniet!
Krenten in de pap en kers op de taart
Momenteel zijn de bloeiende krentenstruiken (Amelanchier) op onze golfbaan ‘de krenten in de pap’ en de gelijktijdig bloeiende zoete kers (Prunus avium), de spreekwoordelijke ‘kers op de taart’. Maar ook staan er nog de witbloeiende sleedoorns (Prunus spinosa) te bloeien.
Allen zijn opvallend aanwezig op alle lussen, maar met name op de NB en de oude delen van Noord, Oost en Zuid. De krenten vallen op mede door hun hoeveelheid en de vorm van grote, tot meters hoge struiken. De kersen vooral door hun boomvorm en vaak solitair of vrijstaand in groepjes, tot wel 15-20 m hoog.
Leuk wellicht om te weten is dat ze allemaal behoren tot de rozenfamilie. Brengt de zoete kers echt kersen voort, de sleedoorn de echte sleedoornvrucht, de krentenstruik niet onze welbekende 'keuken-krent', dat zijn nl. gedroogde druiven (Vitis)
Genoeg geschreven, nu vooral nog even genieten, hier met name op de NB.
(Opweg naar de baan, langs de driving range op.)
(Foto: Zicht op NB hole 11 en 12.)
(Foto: Bloeiende krentenstruiken bij watertappunt NB hole 12.)
(Foto: Zicht op hole 12 NB.)
(Foto: Bloeiende zoete kers tussen hole 10 en 14 NB.)
(Foto: Terugkijkend naar de tee van hole 18 NB.)
(Foto: Blik op de tee van hole 1 Noord, vanaf hole 18 NB.)
(Foto: Blik op bloeiende zoete kers en sleedoorn over vijver NB 15.)
(Foto: Bloesem zoete kers.)
(Foto: Bloeiende zoete kers op hole 10 NB.)
(Foto: Krentenstruiken nabij de green van hole 9 NB.)
(Foto: Bloeiende krentenstruiken en zoete kers tussen NB 4 en Noord 2.)
(Foto: Een witte muur van bloesem achter de bunker op NB 4.)
(Foto: Zicht op de green van NB hole 5.)
(Foto: Bloeiende scheiding tussen NB hole 3 en 4.)
(Foto: Op voorgrond een krentenstruik NB 1 en zoete kers op hole 9.)
(Foto, terugblik van NB 1 naar 9 en 14.)
(Foto: Verbindingspad tussen NB 9 en 10.)
(Foto: Sleedoorn, solitaire struik op NB hole 16.)
Luister, kijk en geniet!
Géén woningnood op Het Rijk van Nijmegen
De strijd om het territorium is in alle hoeken en gaten op Het Rijk van Nijmegen in volle gang en op veel plaatsen al beslecht. Van de gevederde bewoners van ons golfterrein, die zijn aangewezen op een dichte woning, gaat het om een traditionele woning als een hol in een boom of gebouw, of om een moderne ‘nestkast’. Soms is er gelijktijdig ook voldoende aanbod van beide en wordt het uitzoeken naar de meest geschikte woning. Gelukkig is er ook dit jaar géén sprake van woningnood!
(Foto: Boomklever in natuurlijk hol in een denneboom.)
(Foto's: Alternatieve woningen van hout, links of van beton, rechts. Keuze genoeg voor de boomklever.)
Wie zijn deze gevederde bewoners (ook andere diersoorten maken gebruik van holle bomen en nestkasten), die nu actief bezig zijn om hun woning in te richten en waar?
Wanneer het om nestkasten gaat, kan dit overal op het golfterrein zijn, van het marshalhuisje op hole NB/N 1 tot in de bomenallee op Oost 9/Zuid 5. Van een eenvoudige houten kast tot een moderne betonwoning.
Voor de natuurlijke woningen in holle bomen zullen we met name moeten kijken in de bospercelen op Noord 9, achter het clubhuis, in het Villabosje en op de houtwal Oost 2 of langs de Nijmeegsebaan, NB 13, 14 en 17. Gelukkig wordt de torenvalk regelmatig waargenomen, maar helaas heeft de enkele nestkast op Zuid al jaren geen bewoners meer gehad.
Welke vogelsoorten treffen we dan wél aan als bewoners?
Te denken valt hier aan de meer algemeen voorkomende holenduif, grote bonte specht, boomklever, spreeuw, koolmees en pimpelmees.
(Foto's: Links de holenduif en rechts de grote bonte specht.)
(Foto: Deze grote bonte specht werkt nog wat aan de toegang tot de woning.)
(Foto's: Ook de spreeuwen hebben keuzemogelijkheden en zijn gelukkig ook niet kieskeurig.)
(Foto's: Ook de koolmees, links en de pimpelmees rechts zijn niet erg veeleisend.)
Maar ook de huismus, en bosuil doen mee in de strijd om de beste woning. Sommige soorten schuwen de gebouwen niet en zoeken onder dakpannen, zonnecollectoren, in muurspleten, schoorstenen e.d. zoals de kauw, huismus, witte kwikstaart en boomkruiper.
(Foto's: Is het voor de huismus moeilijker onder de dakpannen, foto links en rechts, dan wijkt ze gemakkelijk uit naar een nestkastwoning, hieronder.)
(Foto's: Bij een dichte woning prevereren de witte kwikstaarten toch een onder de dakpannen woning.)
(Foto's: De boomkruiper is en blijft toch wel wat meer kritisch bij haar woningkeuze.)
De beschikbaarheid, het aanbod van deze gevarieerde woningvoorraad op ons golfterrein, draagt bij aan een rijke biodiversiteit.
Op zaterdag 6 mei is er weer de Nationale NGF Vogelteldag op golfbanen! U kunt meewandelen.
Kijk, luister en geniet!
Goudvink
Het is niet zo zeer dat je een geluksvogel bent wanneer je de goudvink ziet. Bijna iedere oplettende golfer die de NB speelt, kan op hole 7 en 8 en 11, 12 en 13 de goudvink wel waarnemen. Met een beetje zonneschijn zit deze wat gedrongen vogel vaak heerlijk te zonnen aan de voorkant van een struik. Vooral de mannetjes vallen hierbij op met hun prachtig felgekleurde rozerode borst.
Maar ook binnen in de struiken op de grond zijn ze vaak in groepjes van 4 tot 8 vogels waar te nemen, druk scharrelend op de grond opzoek naar voedsel. Anders dan visueel contact, is hun aanwezigheid direct waarneembaar door het bijna aanhoudende zachte, maar herkenbare roep, tjiep-tjiep. Gelukkig zijn ze er de hele winter en straks ook in het voorjaar want ze broeden ook op onze golfbaan.
Kijk, luister en geniet!
Mandarijneend
Via Wikipedia kunt u alles te weten komen over deze fraaie, van oorsprong Aziatische eend die hier als sierwatervogel wordt gehouden. Na ontsnapping komen er als sinds vele jaren verwilderde populaties voor en zie hier. Om ze te zien hoeft u niet naar Wikipedia, maar naar de vijver van Oost 1. Sinds enkele dagen verblijven er 3 exemplaren, 1 vrouwtje en 2 mannetjes, naast enkele wilde eenden en soms enkele Nijlganzen. Vorig jaar konden we ons voor het eerst verheugen met een bezoek en nu zijn ze er weer, prachtige, kleurrijke vogels.
Foto: Paartje Mandarijneenden, enigszins verscholen onder overhangende takken op de vijver Oost 1.
Het is een kleine eendensoort, 41 tot 49 cm lichaamslengte. Ze verblijven dan wel op de vijver maar hun voedsel zoeken ze op het land. Of ze dus lang blijven met al die golfers om zich heen, dat moet nog blijken maar is onwaarschijnlijk. Maar zolang ze er zijn kunnen we ervan genieten.
Foto: Mandarijneend mannetje op de vijver van Oost 1.
Kijk, luister en geniet!
‘Snoeien doet groeien!’
Veel tuinliefhebbers kennen deze uitspraak, maar waar komt deze vandaan?
Op alle houtige gewassen als struiken en bomen, zitten onzichtbare (slapende) ogen, ‘adventief knoppen’ genoemd. Bij de ene soort meer en bij de andere minder, maar moeder natuur zorgt ervoor dat bij takbreuk, stormschade of afsterven, of door snoei de soort gered wordt door opnieuw uit te lopen. En dat soms met een explosie van nieuwe takken zoals bij de knotwil, de leilinde of leiplataan.
Maar ook op de golfbaan gaat deze spreuk op zoals bij de braam, de sneeuwbesstruiken en de hazelaar. Maar ook bij de Rhododendron. We hoeven dus niet direct op sentiment te reageren wanneer de greenkeepers aan de slag zijn met de snoeischaar, boomzaag, motorkettingzaag op de grond of zelfs hoog in de bomen.
Toch raakt het ons als golfers wel wanneer we waarnemen dat de oude Rhododendrons aan het villapad worden ingesnoeid, wanneer de mooie beelden van bloei en tijdens sneeuwval van het ene op het andere moment zijn veranderd in houtige stompen.
Foto's: Het beeld van de oude Rhododendrons aan het villapad zoals iedereen die kent.
Foto links zoals het was, foto rechts zoals het momenteel is na verjongingssnoei, eenzijdig aan de boskant.
Foto: Dit beeld op Zuid 2 zullen we komende voorjaar/zomer nog steeds zien, maar hoe lang nog?
We hebben het eerder meegemaakt op Zuid 3 en Zuid 5, waar ons de tranen in de ogen schoten. Maar ook hier, waar het natuurlijk ook is begonnen met kleine, jonge aanplant, deed ‘snoeien groeien’ en staan er weer frisse, gezonde struiken te groeien.
Foto: Ooit is het zo begonnen, de aanplant van jonge Rhododendronstruiken op nu Zuid 5.
Foto: De aanplant van Rhododendrons werden na 30 jaar doorgroei volwassen struiken.
Foto's: Jaren later werd op drastische wijze verjongingssnoei toegepast tot grote schrik van iedereen. Hier op Zuid 5, maar ook op Zuid 3.
Foto: Zoals gezegd, 'snoeien doet groeien' en zie hier op Zuid 3.
Lastiger is het met het verwijderen van bomen op basis van beleid, van een ‘bomenplan’ of een 'eindbeeldvisie'. Bomen zijn niet één twee drie te vervangen en de motivatie ze te verwijderen moet dan ook wel steekhoudend zijn. Ook in relatie met ecologie en biodiversiteit.
Foto: Verwijderde eiken om berken vrij te zetten! Hier tussen NB 17 en 15.
Foto's: Links en rechts vrij gezette berken tussen NB 17 en 15 op basis van bomenplan of eindbeeldvisie?
Anders emotioneel kunnen we ook kennis nemen van moderne snoeitechnieken die niet altijd een even fraai visueel beeld geven. Waar het handmatig snoeien met de snoeischaar tijdrovend en dus duur is, biedt tegenwoordig de bermmaaier met cirkelzaagblad uitkomst, maar verdient niet altijd de schoonheidsprijs. Wel zorgt hier de praktijk van, ‘snoeien doet groeien’, voor een snel herstel met nieuwe uitlopers in het voorjaar (mits de oude struik het overleefd).
Foto: Grote uit de kluiten gegroeide struiken van de sneeuwbes of Symphoricarpus. Niet bij elke golfer geliefd! Hier tussen de tees van NB 18 en 15, op de foto vanaf tee 15.
Foto's: Dezelfde struiken maar nu onder handen genomen!
Prachtig zijn de grote bossen hazelaars die vooral op de NB en Zuid staan, omvangrijke bossen van soms tientallen stammen en meters hoog. Ze staan nu ook volop in bloei. Na jarenlang géén onderhoud, is verjonging van levensbelang en dat betekent helaas drastisch terugsnoeien. Oude, dikke stammen verwijderen en jongere stammen laten staan om door te groeien. Helaas kunnen deze jongere stammen bij achterwege gebleven begeleiding(ssnoei), verstikken en dan is volledig neerhalen van de struik het resultaat. Een trieste aanblik, maar gun het tijd en nieuwe scheuten zullen ontspruiten en doorgroeien.
Foto: Oude struiken van de hazelaar die na jaren doorgroei een verjongingssnoei krijgen. Hier op Zuid 5.
Foto's: Verjongingssnoei bij hazelaars op Zuid tussen hole 4 en 5.
Gelukkig weten de greenkeepers wat ze doen, waarom ze het doen en waarvoor ze het doen. Dit typische winterwerk wordt nu afgerond om rust te creëren voor het naderende broedseizoen.
Kijk, luister en geniet!
Gele kornoelje
Het is nog steeds geen voorjaar maar toch komen er op de golfbaan steeds meer lentebodes in beeld. Meest in het oog springend op dit moment is de bloeiende Gele kornoelje of Cornus mas. Een vrij langzaam groeiende plant die als struik of kleine boom is waar te nemen. De toch wel rijk aanwezige, bolronde schermen met gele bloempjes vallen ook op omdat er nog geen blad aan de struiken zit.
Foto's: Gele bloemtrossen Gele kornoelje.
Dit zgn naaktbloeien zien we ook bij de momenteel al wit bloeiende soorten wilgen, ook wel katjes genoemd (Salix spec.). Verder springen in het oog de geelbruine, hangende katjes van de Hazelaar (Corylus avellana), mannelijke bloemen die ook wel ‘snotterbellen’ worden genoemd. Verder niet te vergeten de nu volop, geel bloeiende Gaspeldoorn ( Ulex europaeus) op Noord 5 en Noord 6.
Foto's: links naaktbloeiende Wilg en rechts de Hazelaar.
Foto's: De momenteel geel bloeiende Gaspeldoorn op Noord 5.
Waar treffen we de Gele kornoelje aan? Te beginnen bij de benedeningang van de driving range. Verder wordt iedereen die Oost speelt, op hole 1 geconfronteerd met een prachtige struik waarlangs je loopt opweg naar de green. En op Oost 4 staan enkele boomvormen bij de boerderij, bij de greenkeepers aldaar. Ook op de Zuidlus staan op verschillende plaatsen mooie struiken tussen de aanwezige beplanting. De maximale hoogte is 5-6 m.
Foto: Gele kornoelje bij de benedeningang van de driving range.
Foto: Gele kornoelje, solitaire struik op Oost 1.<