Flora en Fauna
Flora en fauna
Het ca 145 ha grote golfterrein van Het Rijk van Nijmegen bevat verschillende biotopen en specifieke habitats. Samen met de wijze van gebruik en beheer, ecologisch een terrein met een grote biodiversiteit. In recent verleden al door ondergetekende weergegeven in de boeken 'RIJK aan VOGELS' en 'INSECTEN RIJK'.
Waarnemingen van alles aspecten met betrekking tot flora en fauna worden op gezette tijden binnen deze website weergegeven om onze leden hiervan kennis te laten nemen.
Voor meer aspecten van flora en fauna algemeen op golfbanen, verwijs ik ook graag naar: http://www.golfbaanhandboek.nl/onderdeel/natuur
Goudvink
Het is niet zo zeer dat je een geluksvogel bent wanneer je de goudvink ziet. Bijna iedere oplettende golfer die de NB speelt, kan op hole 7 en 8 en 11, 12 en 13 de goudvink wel waarnemen. Met een beetje zonneschijn zit deze wat gedrongen vogel vaak heerlijk te zonnen aan de voorkant van een struik. Vooral de mannetjes vallen hierbij op met hun prachtig felgekleurde rozerode borst.
Maar ook binnen in de struiken op de grond zijn ze vaak in groepjes van 4 tot 8 vogels waar te nemen, druk scharrelend op de grond opzoek naar voedsel. Anders dan visueel contact, is hun aanwezigheid direct waarneembaar door het bijna aanhoudende zachte, maar herkenbare roep, tjiep-tjiep. Gelukkig zijn ze er de hele winter en straks ook in het voorjaar want ze broeden ook op onze golfbaan.
Kijk, luister en geniet!
Mandarijneend
Via Wikipedia kunt u alles te weten komen over deze fraaie, van oorsprong Aziatische eend die hier als sierwatervogel wordt gehouden. Na ontsnapping komen er als sinds vele jaren verwilderde populaties voor en zie hier. Om ze te zien hoeft u niet naar Wikipedia, maar naar de vijver van Oost 1. Sinds enkele dagen verblijven er 3 exemplaren, 1 vrouwtje en 2 mannetjes, naast enkele wilde eenden en soms enkele Nijlganzen. Vorig jaar konden we ons voor het eerst verheugen met een bezoek en nu zijn ze er weer, prachtige, kleurrijke vogels.
Foto: Paartje Mandarijneenden, enigszins verscholen onder overhangende takken op de vijver Oost 1.
Het is een kleine eendensoort, 41 tot 49 cm lichaamslengte. Ze verblijven dan wel op de vijver maar hun voedsel zoeken ze op het land. Of ze dus lang blijven met al die golfers om zich heen, dat moet nog blijken maar is onwaarschijnlijk. Maar zolang ze er zijn kunnen we ervan genieten.
Foto: Mandarijneend mannetje op de vijver van Oost 1.
Kijk, luister en geniet!
‘Snoeien doet groeien!’
Veel tuinliefhebbers kennen deze uitspraak, maar waar komt deze vandaan?
Op alle houtige gewassen als struiken en bomen, zitten onzichtbare (slapende) ogen, ‘adventief knoppen’ genoemd. Bij de ene soort meer en bij de andere minder, maar moeder natuur zorgt ervoor dat bij takbreuk, stormschade of afsterven, of door snoei de soort gered wordt door opnieuw uit te lopen. En dat soms met een explosie van nieuwe takken zoals bij de knotwil, de leilinde of leiplataan.
Maar ook op de golfbaan gaat deze spreuk op zoals bij de braam, de sneeuwbesstruiken en de hazelaar. Maar ook bij de Rhododendron. We hoeven dus niet direct op sentiment te reageren wanneer de greenkeepers aan de slag zijn met de snoeischaar, boomzaag, motorkettingzaag op de grond of zelfs hoog in de bomen.
Toch raakt het ons als golfers wel wanneer we waarnemen dat de oude Rhododendrons aan het villapad worden ingesnoeid, wanneer de mooie beelden van bloei en tijdens sneeuwval van het ene op het andere moment zijn veranderd in houtige stompen.
Foto's: Het beeld van de oude Rhododendrons aan het villapad zoals iedereen die kent.
Foto links zoals het was, foto rechts zoals het momenteel is na verjongingssnoei, eenzijdig aan de boskant.
Foto: Dit beeld op Zuid 2 zullen we komende voorjaar/zomer nog steeds zien, maar hoe lang nog?
We hebben het eerder meegemaakt op Zuid 3 en Zuid 5, waar ons de tranen in de ogen schoten. Maar ook hier, waar het natuurlijk ook is begonnen met kleine, jonge aanplant, deed ‘snoeien groeien’ en staan er weer frisse, gezonde struiken te groeien.
Foto: Ooit is het zo begonnen, de aanplant van jonge Rhododendronstruiken op nu Zuid 5.
Foto: De aanplant van Rhododendrons werden na 30 jaar doorgroei volwassen struiken.
Foto's: Jaren later werd op drastische wijze verjongingssnoei toegepast tot grote schrik van iedereen. Hier op Zuid 5, maar ook op Zuid 3.
Foto: Zoals gezegd, 'snoeien doet groeien' en zie hier op Zuid 3.
Lastiger is het met het verwijderen van bomen op basis van beleid, van een ‘bomenplan’ of een 'eindbeeldvisie'. Bomen zijn niet één twee drie te vervangen en de motivatie ze te verwijderen moet dan ook wel steekhoudend zijn. Ook in relatie met ecologie en biodiversiteit.
Foto: Verwijderde eiken om berken vrij te zetten! Hier tussen NB 17 en 15.
Foto's: Links en rechts vrij gezette berken tussen NB 17 en 15 op basis van bomenplan of eindbeeldvisie?
Anders emotioneel kunnen we ook kennis nemen van moderne snoeitechnieken die niet altijd een even fraai visueel beeld geven. Waar het handmatig snoeien met de snoeischaar tijdrovend en dus duur is, biedt tegenwoordig de bermmaaier met cirkelzaagblad uitkomst, maar verdient niet altijd de schoonheidsprijs. Wel zorgt hier de praktijk van, ‘snoeien doet groeien’, voor een snel herstel met nieuwe uitlopers in het voorjaar (mits de oude struik het overleefd).
Foto: Grote uit de kluiten gegroeide struiken van de sneeuwbes of Symphoricarpus. Niet bij elke golfer geliefd! Hier tussen de tees van NB 18 en 15, op de foto vanaf tee 15.
Foto's: Dezelfde struiken maar nu onder handen genomen!
Prachtig zijn de grote bossen hazelaars die vooral op de NB en Zuid staan, omvangrijke bossen van soms tientallen stammen en meters hoog. Ze staan nu ook volop in bloei. Na jarenlang géén onderhoud, is verjonging van levensbelang en dat betekent helaas drastisch terugsnoeien. Oude, dikke stammen verwijderen en jongere stammen laten staan om door te groeien. Helaas kunnen deze jongere stammen bij achterwege gebleven begeleiding(ssnoei), verstikken en dan is volledig neerhalen van de struik het resultaat. Een trieste aanblik, maar gun het tijd en nieuwe scheuten zullen ontspruiten en doorgroeien.
Foto: Oude struiken van de hazelaar die na jaren doorgroei een verjongingssnoei krijgen. Hier op Zuid 5.
Foto's: Verjongingssnoei bij hazelaars op Zuid tussen hole 4 en 5.
Gelukkig weten de greenkeepers wat ze doen, waarom ze het doen en waarvoor ze het doen. Dit typische winterwerk wordt nu afgerond om rust te creëren voor het naderende broedseizoen.
Kijk, luister en geniet!
Gele kornoelje
Het is nog steeds geen voorjaar maar toch komen er op de golfbaan steeds meer lentebodes in beeld. Meest in het oog springend op dit moment is de bloeiende Gele kornoelje of Cornus mas. Een vrij langzaam groeiende plant die als struik of kleine boom is waar te nemen. De toch wel rijk aanwezige, bolronde schermen met gele bloempjes vallen ook op omdat er nog geen blad aan de struiken zit.
Foto's: Gele bloemtrossen Gele kornoelje.
Dit zgn naaktbloeien zien we ook bij de momenteel al wit bloeiende soorten wilgen, ook wel katjes genoemd (Salix spec.). Verder springen in het oog de geelbruine, hangende katjes van de Hazelaar (Corylus avellana), mannelijke bloemen die ook wel ‘snotterbellen’ worden genoemd. Verder niet te vergeten de nu volop, geel bloeiende Gaspeldoorn ( Ulex europaeus) op Noord 5 en Noord 6.
Foto's: links naaktbloeiende Wilg en rechts de Hazelaar.
Foto's: De momenteel geel bloeiende Gaspeldoorn op Noord 5.
Waar treffen we de Gele kornoelje aan? Te beginnen bij de benedeningang van de driving range. Verder wordt iedereen die Oost speelt, op hole 1 geconfronteerd met een prachtige struik waarlangs je loopt opweg naar de green. En op Oost 4 staan enkele boomvormen bij de boerderij, bij de greenkeepers aldaar. Ook op de Zuidlus staan op verschillende plaatsen mooie struiken tussen de aanwezige beplanting. De maximale hoogte is 5-6 m.
Foto: Gele kornoelje bij de benedeningang van de driving range.
Foto: Gele kornoelje, solitaire struik op Oost 1.
Foto: Gele kornoelje in boomvorm bij de 'boerderij'.
Inheems in delen van Midden- en Zuid-Europa, staat de soort in Nederland op de rode lijst als zeer zeldzaam. In tuinen en parken treffen we veelal cultuurvariëteiten aan, vooral i.v.m. de (eetbare) vruchten. Bang voor de winter zijn ze zeker niet en verdragen temperaturen tot ca. 30 gr. onder nul.
Binnen de ecologie is de Gele kornoelje waardplant voor de larven van enkele soorten nachtvlinders en voedselboom voor vogels (de vruchten). De nectar in de bloemen vormt voedsel voor diverse insectensoorten. En natuurlijk kunnen de struiken nestgelegenheid bieden aan vogels.
Kijk, luister en geniet!
Wilde varkens op RvN
Via A.Hillenaar ontving ik dinsdag 7 februari 2023 enkele met de telefoon gemaakte foto’s van wilde zwijnen op de golfbaan, op Noord 6. Het wild zwijn of ook wel wild varken of everzwijn behoort tot wat ze noemen zwart wild of borstelwild. Niet minder dan zijn familieleden, onze tamme varkens, kunnen deze zich door de baan gedragen als 'wilde varkens', letterlijk en figuurlijk.
Foto: Een rotte met voorop een mannetje (keiler), dan enkele oude vrouwtjes (zeugen) en meerdere jongen (frislingen).
Hier op Noord 6 langs de bosrand. Foto: A.Hillenaar.
Waargenomen werd een groep van ouders met jongen, zo’n groep wordt wel rotte of rot genoemd en kan bestaan uit 10 of (veel) meer dieren. En als golfbaan ben je daar klaar mee want ze kunnen veel, heel veel schade aanrichten zoals we in de jaren achter ons op de NB hebben meegemaakt.
Foto's: Zwijnenschade aan fairways op de NB voordat er afrastering werd geplaatst. Foto's: Herman Berteler.
De aanwezigheid op Noord 5 en 6 en Oost 6 is niet zo verwonderlijk, daar hebben ze vanuit het aangrenzende bos nog vrije toegang ook al sluit een goedwillende golfer beide poorten op het ruiterpad tussen Noord 5/6 en oost 6/7. De daar aanwezige hagen bevatten nl. (nog) geen gaasafrastering!
Dat we ze overdag zien is schaars, het zijn overwegend nacht- en schemerdieren. Dat we ze op de open golfbaan zien is ook schaars aangezien het echte bosdieren zijn. Hun biotoop is zowel loofbos als naaldbos met liefst dichte dekking. Meer bepalend voor hun aanwezigheid zijn de hoeveelheid aanwezig voedsel en de rust. Het is dan ook niet gek zo’n rot zwijnen op landbouwgronden aan de bosrand tegen te komen of op de golfbaan opzoek naar voedsel.
Foto's: Schade aangebracht door een rotte zwijnen, rondtrekkend over landbouwgrond aan de Nijmeegsebaan.
Foto's: Pieter de Wildt.
Dat voedsel bestaat vnl. uit plantaardig materiaal zoals eikels, kastanjes, gras, knollen, wortels en truffels, vruchten, bessen en groene plantendelen. Maar als echte alleseters schuwen ze ook dierlijk voedsel niet zoals aas, regenwormen, insectenlarven, amfibieën, vogels en zelfs kleine knaagdieren. En op de golfbaan zijn het met name de engerlingen en ritnaalden in de wortelzone van de fairways en greens, wat ze ruiken en al wroetend met hun neus of gravend met de poten tevoorschijn halen.
Maar in deze koude periode met jongen? Dat is binnen een rotte gewoon aangezien deze zeker twee jaar bij de groep blijven en zo bestaat deze dus uit mannetjes (keilers), vrouwtjes (zeugen) en jongen. De paartijd is in onze winterperiode, november – januari, in april – mei worden de jongen geboren (frislingen), variërend van 3 tot 10/12 jongen die in hun 2e jaar volgroeid zijn.
Kom je als golfer te dicht in de buurt van de jongen, dan kunnen de zeugen (ook de keilers) agressief worden.
Foto's boven en onder (A.Hillenaar), op de vlucht voor aankomende golfers, een rot zwijnen bestaande uit oude en jongen dieren. Hier op Noord 6 langs de bosrand.
Maar hoe we het wenden of keren, het waarnemen blijft een mooi moment!
Kijk, luister en geniet!
Als de ganzen vliegen
Zodra de tijd aanbreekt dat de ganzen vliegen, weten we dat de winter nadert, maar of het ‘een winter wordt’, blijft de vraag.
Foto's: Overvliegende ganzen.
Wel duidelijk zijn de veranderingen. Niet alleen nemen de golfwedstrijden af en nadert het einde van Q en komt het weer mogen plaatsen door de baan eraan, ook de natuur verandert. De herfst doet zijn intrede met het kleuren van de bladeren en het presenteren van vele soorten vruchtlichamen van paddenstoelen.
Foto's: Links Gewone zwavelkop en rechts Grijze buisjeszwam.
In de natuur en op het golfterrein heeft elk biotoop zijn eigen bewoners of bezoekers. Willen golfers niet zo graag hun bal moeten zoeken in het bos, diverse soorten paddenstoelen gedijen juist dáár. Dit kan zijn in de strooisellaag, op levende bomen en struiken, maar bovenal ook op dood hout.
Foto's: Links Gewone zwavelkop en rechts Sombere honingzwam.
Foto's: Links Geweizwam en rechts Boompuist.
In de rough en in ruige grasrijke delen komen we weer eigen soorten van paddenstoelen tegen en dat maakt het juist zo mooi in deze tijd van het jaar.
Foto's: Links Geschubde inktzwam en rechts Grote parasolzwam.
Foto's: Links Gewone fopzwam en rechts Grote trechterzwam.
Toch lijkt het niet allemaal zoals het zou moeten zijn! Er bloeien weer diverse soorten planten die eerder een gevoel van voorjaar of zomer geven, dan van een naderende winter. Het lijkt alsof de natuur in de war is! Paardenbloemen, Madeliefjes, Duizendblad, Melkdistel, Dovenetel, Nachtschade, er staat van alles nog te bloeien of liever, wéér te bloeien. En dat heeft ook z’n effect op de nog steeds aanwezige soorten insecten.
Foto's: Links Gewone spurrie en rechts Klein streepzaad.
Foto's: Links Gewoon biggenkruid en rechts Duizendblad.
Ook het insectenleven is nu nog rijkelijk vertegenwoordigd met nectar zoeken soorten van bijen, wespen, hommels en vele vliegensoorten zoals de sluipvliegen, bandzweefvliegen, kegelbijvliegen, bromvliegen e.d.
Tientallen honingbijen en wespen bezoeken nog steeds de bloeiende planten, maar ook nog een enkele Aardhommel of de zeldzame Rode koekoekshommel (zwart met een rood kontje!). Ook de zeer zeldzame Aziatische hoornaar wordt momenteel meer waargenomen (zie foto).
Foto's: Links een Bandzweefvlieg en rechts een Bretelwimperzweefvlieg.
Foto's: Links Doodkopzweefvlieg en rechts Dambordvlieg.
Foto's: Links Bromvlieg en rechts Kegelbijvlieg.
Foto's: Links zeldzame Rode koekoekshommel en recht zeer zeldzame Aziatische hoornaar.
Foto's: Links Gewone wesp en rechts Europese honingbij.
Foto's: Links Sluipvlieg en rechts Woeste sluipvlieg.
Passend in deze periode zijn de Strontvlieg en natuurlijk de muggensoorten, van heel kleine tot heel grote. Zeker hierbij de langpootmuggen waarvan de larven zich weer ingegraven hebben in de graszodenlaag. Een volstrekt anders waarneembare soort van muggen zijn de galmuggen, waarvan de golfers veelal slechts de opleverende gallen waarneemt zoals op het beukenblad of op het blad van Boerenwormkruid (zie foto’s).
Foto's: Links en rechts Strontvlieg.
Foto's: Links Langpootmug imago en rechts als larve, bekend als Emelt.
Foto's: Links Dansmug en rechts Wintermug.
Foto's: Links verse gallen en rechts oudere gallen van de Beukengalmug op beukenblad.
Foto: Gal van de Boerenwormkruidgalmug op blad van Boerenwormkruid.
Rijk vertegenwoordigd momenteel zijn ook de lieveheersbeestjes, in velerlei kleuren en stippatronen, maar ook nog steeds de qua vorm opvallende wantsen.
Foto's: Links Veelstippelig Aziatisch lieveheersbeestje en rechts Zevenstippelig lieveheersbeestje.
Foto's: Links het Viervlek lieveheersbeestje en rechts het Vloeivlek lieveheersbeestje.
Foto's: Links Bessenschildwants en rechts Bladpootrandwants.
Foto's: Links een Brilglasvleugelwants en rechts Zuringrandwantsen.
Wel is het nu de tijd, waarin ’s morgens de fairways en greens vochtig zijn, voor diverse soorten spinnen en met name Kruisspinnen. Hieronder opvallend veel vanuit Zuid-Europa afkomstige Wespenspinnen die zich hier duidelijk massaal hebben gevestigd. Door de hoge gemiddelde temperatuur zijn er nog steeds imago’s te vinden in de rough, naast de vele nest-urnen die hangen tussen de lange grashalmen en die vol zitten met jonge spinnetjes.
Foto's: Links en rechts een Kruisspin.
Foto's: Links een Krabspin en rechts een Platte wielwebspin.
Foto's: Links en rechts een Viervlekwielwebspin.
Foto's: Links Wespenspin en rechts urnvormig nest van deze spin.
Naast de bijna dagelijks aanwezige Buizerd op onze golfbaan, is het natuurlijk de tijd van de Roodborst die zich overal door de baan laat zien en de Groene specht die ons aangenaam verrast met zijn luide lach. Zo ook de Gaai die druk doende is met het verzamelen van eikels en andere winterkost. De wintergasten als de Koperwieken en Kramsvogels zijn ook soms weer waarneembaar naast de gelukkig nog steeds aanwezige Goudvinken, met name op de NB.
Foto's: Links een rondspiedende Buizerd en rechts een Groene specht.
Foto's: Links Gaai en rechts Koperwiek.
Foto's: Links Goudvink en rechts Roodborst.
Foto: Roodborst.
Afwachten of het einde 2022 en/of begin 2023 nog echt winter gaat worden.
Kijk, luister en geniet!
Septemberwandeling 2022
Het is 22 september 2022, de zon kruipt steeds verder omhoog (de aarde draait!) en de wandeling begint op Het Siepke waar in het stukje niet gemaaide rough de nesten opvallen van de Wespspin, urnvormige weefsels waarbinnen de jonge spinnetjes verblijven. Rondom je voeten vliegen soorten langpootmuggen op in het lange gras, maar ook de Kleine vuurvlinder laat zich hier nog zien.
(Foto's: Links en rechts urnvormige nesten van de Wespspin - Argiope bruennichi)
(Foto's: Links Kool-langpootmug - Tipula oleracea, rechts Kleine vuurvlinder - Lycaena phlaeas)
Op een braamstruik wordt door een Akkerhommel genoten van de warmer wordende zon maar vliegt op bij het passeren. De route gaat op Zuid naar de grote rough-strook langs hole 9. Hier is het even genieten van de vele, mooie Grote parasolzwammen die hier in een grote groep bijeen staan. Daarbij gadegeslagen door een nieuwsgierige Gaai vanuit het struikgewas. En verderop tussen het gras vertonen zich tientallen vruchtlichamen van de Geringde vlekplaat.
(Foto's: Links en rechts Akkerhommel - Bombus pascuorum op blad van een braamstruik)
(Foto's: Boven en links en rechts onder Grote parasolzwam - Macrolepiota procera in de rough)
(Foto's: Links een nieuwsgierige Gaai - Garrulus glandarius en rechts op de grond vruchtlichamen van de paddenstoel Geringde vlekplaat - Panaeolus semiovatus)
In het bosje waar de oude kleine schuilhut nog altijd staat, zijn 2 eekhoorns druk met het verzamelen van hun voorraad nootjes en andere eetbare vruchten.
(Foto's: Links en rechts twee Europese rode eekhoorns - Sciurus vulgaris, actief met het aanleggen van wintervoorraad)
Lopend langs de beukenlaan is er ook oog voor wat er op de grond is te zien, waaronder soms een zonnend Bont zandoogje of een kleine paddenstoel als een Plooirokje.
(Foto's: Links zonnend Bont zandoogje - Pararge aegeria, rechts vruchtlichaam van een Plooirokje - Parasola plicatilis)
Veel is er in het donkere Villabosje nu niet waar te nemen, maar er zijn toch altijd wel actievelingen te zien zoals de Grote bonte specht die de bomen afzoekt naar voedsel of een Hoornaar die van het vocht op een Rhododendronstruik drinkt.
(Foto's: Links voedselzoekende Grote Bonte Specht - Dendrocopos major, rechts drinkende Hoornaar - Vespa crabro)
In de roughstrook tussen Zevenheuvelenweg en Oost 4, bij de boerderij, zijn nog veel insecten actief. Op het nog bloeiende Boerenwormkruid zoeken Icarusblauwtjes nog naar nectar en op het valfruit onder de appelbomen daar, zijn mieren, Hoornaars, Dambordvliegen, Echte vliegen e.a. naarstig aan het foerageren. Daarentegen geniet een Klein geaderd witje van de warmte van de zon, zoals ook sommige libellen doen. En tussen het gras ook hier diverse paddenstoelen waaronder weidezwammen.
(Foto's: Links en rechts Icarusblauwtje - Polyommatus icarus, op Boerenwormkruid - Tanacetum vulgare)
(Foto: Diverse insecten foerageren op valfruit zoals op deze appels)
(Foto's: Links Hoornaar - Vespa crabro en rechts Dambordvlieg - Sarcophaga spec.)
(Foto's: Zonnende insecten, links Klein geaderd witje - Pieris napi en rechts Bruinrode heidelibel - Sympetrum striolatum)
(Foto: In de rough, tussen het gras groeiende vruchtlichamen van Weidekringzwam - Marasmius oreades)
Achter 'De Koekoek' verblijft nog steeds een paartje Roodborsttapuiten die regelmatig op een hoog punt gaan zitten om goed te kunnen uitkijken. Iets dat ook de libellen doen om gelijktijdig op te warmen in de zonnestralen.
(Foto's: Links een op de uitkijk zittende Roodborsttapuit - Saxicola rubicola en rechts de Bruinrode heidelibel - Sympetrum striolatum)
In de wastelands op Noord 4 zijn ook nog insecten actief waarbij nu de Grote bloedbij een opvallende verschijning is al moet je geduldig zijn om hem goed waar te kunnen nemen. Minder geduld is nodig bij het aanschouwen van een overcirkelende Buizerd.
(Foto's: In het zand van de wastlands is de Grote bloedbij - Sphecodes albilabris, nog steeds actief)
(Foto: Een bijna altijd op Het Rijk van Nijmegen waar te nemen Buizerd - Buteo buteo)
In de rough op de heuvels tussen de waste lands zijn nog steeds vlindersoorten waar te nemen, met name de Kleine vuurvlinder, het Hooibeestje, Icarisblauwtje en prettig om te constateren, ook de Kleine parelmoervlinder.
(Foto's: Boven links Kleine vuurvlinder - Lycaena phlaeas en rechts de Kleine parelmoervlinder - Issoria lathonia , onder een Hooibeestje - Coenonympha pamphilus)
Aan de vijver tussen Noord 9 en Oost 1 gonst het in een van de wilgen van de Hoornaars. Deze zijn druk doende om de bast af te vreten. Of ze dit meenemen naar een van de nesten, zoals die op Zuid 5 in een nestkast aan het werkpad?
Met een kijkje bij dit nest eindigt de wandeling en gaat via het bospad terug naar het clubhuis waar vanaf het terras nog wordt genoten van overvliegende buizerds, maar liefst 7.
(Foto's: Links en rechts van wilgenbast - Salix, etende Hoornaars - Vespa crabro)
(Foto: Hoornaars - Vespa crabro, vliegen af en aan bij hun nest in een nestkast)
(Foto's: Op de thermiek rondzwevende Buizerd - Buteo buteo, boven en beneden links en rechts. Soms duikelend met elkaar)
Luister, kijk en geniet!
Konijnen(ziekte) op de golfbaan
Sinds jaar en dag hebben we konijnen op onze golfbaan, maar sinds jaar en dag ook sterk wisselend in aantal. En dat aantal varieerde van enkelingen tot vele tientallen, soms honderden! Is dat laatste overdreven? Nee hoor! We zeggen niet voor niets, ‘Het is bij de wilde konijnen af’ (3 – 12 jongen) aangezien die bekend staan om hun vruchtbaarheid. De ene generatie na de andere volgt zich op want de vrouwtjes zijn na 4 maanden al vruchtbaar en de draagtijd is slechts 28 tot 35 dagen.
(Foto: Ook in 2014 wemelde het van de konijnen zoals hier op Noord 2)
Konijnen (tamme), worden soms ook uitgezet op de golfbaan, gelet op de vele varianten die er zich door de jaren heen hebben laten zien, van bont tot zwart en alles wat er tussenin zit.
(Foto's: Boven links en rechts en onder, diverse kleuren van uitgezette konijnen komen voor in de baan)
Veelal is het in de natuur zo geregeld dat er bij veel nakomelingen, ook veel sterven voordat ze volwassen zijn. Bij een verstoorde balans echter tussen konijn en predatoren zit je al snel met een konijnenplaag. Is dat erg? Het zijn knaagdieren en ze eten van de struiken, bomen en het gras. Veel gaten in de grond kunnen enkelblessures veroorzaken, konijnenholen door de baan of in bunkers zijn ook niet plezierig en bij overdaad laat de hygiëne ook te wensen over.
(Foto's: Links en rechts, de zandige ondergrond nodigt uit tot het graven van holen, in de rough en in de bunkers)
In ons land zijn de natuurlijke vijanden van het konijn de vos, onder de roofvogels de buizerd en onder de marters de steenmarter, boommarter, bunzing en hermelijn. Verder de rondsluipende huiskatten en loslopende honden. Vroeger werd er veel gestroopt en gejaagd, maar dat is tegenwoordig uit den boze! Maar ook de grote zwarte kraai is niet vies van een aangeslagen konijntje.
(Foto's: LInks en rechts, zwarte kraai grijpt een verzwakt konijntje)
Een meer rigoureuze vijand en van heel andere aard zijn enkele virussen. Hiervan was altijd de myxomatose (een pokkenvirus), het meest bekend en ook het eerst bekend. Dragers hiervan bleken stekende insecten te zijn waaronder soorten vlooien, muggen en vliegen.
(Foto: Een door myxomatose aangetast en blind geworden konijn)
Maar zoals we weten rond de problematiek van het coronavirus (COVID-19), bleef het niet bij één stam en traden met acute sterfte als gevolg, zeer besmettelijke varianten de kop op van het VHD-virus (Viral Hemorrhagic Disease) of Rabbit Hemorrhagic Disease (RHD of RHDV). Te beginnen met het RHD1, gevolgd door het RHD2. En laatstgenoemden kunnen op diverse manieren worden verspreid (direct contact tussen konijnen, via indirect contact via urine, ontlasting, water, voedsel, kleding, schoeisel of handen, maar ook met knaagdieren, mogelijk ook vogels, bepaalde vliegen of zelfs via besmet gras).
Volgens wetenschappers komen de infecties vrijwel uitsluitend voor bij Europese konijnen en is het virus niet gevaarlijk voor mensen of andere gezelschapsdieren (wél ons tamme konijn).
Eenmaal geïnfecteerd gaat het konijn enkele nare dagen tegemoet en zal spoedig sterven. Een hele kolonie kan in één zomer/herfst op deze wijze omkomen. Vandaar dat er op de golfbaan enorme wisselingen in aantal kunnen voorkomen per jaar.
(Foto's: Links en rechts door RHD2 gestorven konijnen in de baan)
Het is zaak om zieke of dode dieren die door de baan of in de rough worden aangetroffen, niet aan te raken of te verplaatsen. Geef de ligplaats liever door aan marshal of greenkeeper, zodat e.e.a. op hygiënische wijze kan worden afgevoerd om erger te voorkomen.
(Foto's: Gezonde konijnen in een beperkt aantal zijn een aanwinst en onderdeel van de biodiversiteit)
Belangrijke bron: Royal GD – Diergezondheidsmonitoring.
Herman Berteler
Luister, kijk en geniet!
Wespen
Pas op: Wespennest!
Ook dit jaar werden de golfers weer gewaarschuwd voor wespennesten, maar wat zijn dat en wie zijn die wespen?
Binnen de groep wespen worden tien families onderscheiden, met 24.000 beschreven soorten.
De meest bekendste vertegenwoordiger van de groep van plooivleugelwespen zijn onze gewone wesp, de Franse veldwesp en de hoornaar. Maar ook gelijkend op deze vertegenwoordigers zijn de Saksische wesp en de Duitse wesp.
Vooral te onderscheiden door de tekeningen van de kroontjes en stippen op de afzonderlijke lichaamssegmenten. Wél met gele strepen maar zonder kroontjes bv de muurwespen (zie foto).
(Foto's: Links de gewone wesp met donkere antennes, rechts de Franse veldwesp met oranje antennes)
(Foto: Hoornaar, groot, roodbruin borststuk en donkere antennes)
(Foto's: Links de Saksische wesp en rechts de Duitse wesp, beiden met donkere antennes)
(Foto: Muurwesp met donkere antennes en gele banden zonder kroontjes)
De gewone wesp behoort tot de groep van de papierwespen, bekend vanwege de vaak zwart-gele kleuren en de hinder die wij er van ervaren! Ze danken hun naam aan de nesten, gemaakt van houtpulp dat op papier lijkt. Soms zijn deze nesten waar te nemen in schuilhokjes op de golfbaan of in bomen of struiken.
(Foto's: Links de gewone wesp, rechts een houtpulpnest met onderingang in een struik)
(Foto's: Links wespen rond de ingang van het houtpulpnest in schuilhut, rechts wespen op valfruit)
In de baan treffen we ook wespennesten aan in de grond, soms in verlaten muizennesten of konijnenholen, soms in een nestkastje. Deze nesten kunnen een doorsnede van wel 30 cm. halen of zelfs groter. In deze nesten treffen we zeshoekige raten aan in wiens cellen de koningin een van haar eieren legt.
Augustus is veelal de vervelendste maand voor de mens, dan worden de werksters lastig omdat de nesten beginnen te vervallen. Nagenoeg elke golfer zal deze wespen werksters kennen van de mooie zomermiddagen in augustus, zowel door de baan, als ook op het terras.
Met zijn opvallende geel-zwart gestreepte verschijning is de gewone wesp een schrik voor menigeen, vooral vanwege de gemeen pijnlijke steek en eventuele gevolgen.
En net zoals bij de bijen en mieren binnen de vliesvleugeligen, kennen de wespen sociale en solitaire families met daarbinnen specialisten en alleseters.
Het voedsel bestaat uit nectar, honingdauw van luizen, stuifmeel, vruchtvlees van o.a. valfruit door de baan en van zoetigheden op b.v. het terras. Ook het voedsel voor de larven kan variëren van plantaardig materiaal tot dierlijk zoals vermalen insecten of levende prooi, sommige soorten worden zelfs gevoed door hun larven. Er zijn diverse soorten die levende insecten vangen of larven en andere ongewervelden om zichzelf en de larven te voeden. Dat gebeurt afhankelijk van de soort op verschillende manieren zoals fijn kauwen tot een papje of verlammen en laten opeten door de larve. Gespecialiseerde soorten jagen op kevers of op spinnen.
Vaak niet door de golfers als wespen herkende vertegenwoordigers, zoals de bladwespen en sluipwespen bv zien er dan ook anders uit, zonder gele strepen.
(Foto's: Links bladwesp en rechts een sluipwesp)
Naast deze zijn er ook nog andere groepen van wespen op onze golfbaan, waaronder bv. de galwespen (met o.a. mosgal of slaapappel van de rozenmosgalwesp en de eikengalwesp), de graafwespen (met o.a. de gewone vliegendoder) en de langsteelgraafwespen (met de grote rupsendoder).
(Foto: Hongerwesp uit de groep sluipwespen)
Wat de waarschuwing betreft, Pas op: Wespennest!, blijft voorzichtigheid geboden!
Kijk, luister en geniet!
Zebrarupsen en zwarte eendjes
Terwijl we momenteel volop kunnen genieten van vlinders als het Klein geaderd witje, de Dagpauwoog, de Gehakkelde aurelia en het Bruin zandoogje, zijn er momenteel ook veel rupsen in de rough aanwezig.
(Foto's: Links klein geaderd witje en rechts dagpauwoog)
(Foto's: Links gehakkelde aurelia en rechts bruin zandoogje)
Weken geleden (mei-juni), werden velen verrast door de aanwezigheid van spinselnesten vol met rupsen, die later na zich volgevreten te hebben, aan lange spinseldraden naar beneden kropen (met name ook bij de tee van hole 1 NB). Dit waren rupsen van de stippelmot of spinselmot, een klein wit nachtvlindertje met zwarte stippen die naar hun voorkeur voorkomen op kers , appel, meidoorn, wilg of kardinaalsmuts en zo ook gelijknamige namen heeft als Kardinaalsmutsstippelmot, Appelstippelmot, Meidoornstippelmot etc. De rupsen verpoppen op de struik of laten zich via spinseldraden zakken om vervolgens op de grond, tussen grassen en struiken te verpoppen.
(Foto: stippelmot of spinselmot)
(Foto: Spinselnest met rupsen van de kardinaalsmutsspinselmot)
Zebrarupsen
Maar momenteel is er in de rough volop leven van een andere rups, de rups van de St. jacobsvlinder, die eruit ziet als een zebrarups, geel met donkere banden. De waardplant van deze dagactieve nachtvlinder is nl het Jacobskruiskruid en dat staat nu volop in bloei en bloeit geel, is 50 tot 100 cm hoog en vormt grote gele vlakken in de rough. Deze zebrarupsen le